Deviasyon

Deviasyon Nedir?

Deviasyon , halk arasında daha çok burunda kemik eğriliği olarak bilinmektedir. Deviasyon nedir sorusuna cevap vermeden önce sağlıklı bir burnun yapısına biraz değinmemiz gerektiğini düşünüyorum.

Burun septumu, burnu iki ayrı hava pasajına ayıran, önde burun deliklerinin ortasından başlayıp genze kadar uzanan, ön 1/2 de  kıkırdak ve arka 1/2 de ise kemik yapıdan oluşmaktadır.

Sağlıklı bir burunda, ön kısımdaki hava giriş deliği arkaya doğru genişler. Bu bölümde alınan hava ısıtılır, nemlendirilir ve burun tavanında koku alma bölgelerine yönlendirilir.  Ayrıca havada alınan 5 mikronun üzerindeki partiküller burun içi mukozasının üzerindeki mukoid salgılarda tutularak filtre edilir. Yani akciğerlere hep sabit kalitede ve temizlikte havayı gönderir. Alt solunum yolları ve akciğerlerin sağlığı büyük oranda burnumuzun düzgün çalışmasına bağlıdır.

Deviasyonun Sebepleri Nelerdir?

Deviasyon kalıtımsal sebeplerden belirgin yüz asimetrilerinden ötürü doğuştan olabileceği gibi, hayatın ilerleyen zamanlarında sıklıkla küçüklükte buruna dıştan alınan bir travma sonucu da ortaya çıkabilmektedir. Küçüklükte buruna alınan bir travma sonucu ortaya çıkan 1 mm lik önemsiz kaymalar, ilerki yaşlarda burun gelişimi devam ettikçe, ergenlikte belirgin eğriliklere neden olmaktadır. Burun, genellikle 18 yaşına kadar gelişimini sürdürmektedir.

Deviasyon Ne Gibi Sorunlara Yol Açar?

Septum deviasyonunun yol açtığı burun tıkanıklığı kişide öncelikle yaşam konforunda kayba sebep olmaktadır. Burunda devamlı ısıtılan ve nemlendirilen hava akciğerlere hep sabit kalitede gönderilmektedir. Burun tıkalı olduğunda, hasta ağzından nefes almaya başlar ve kuru, soğuk ve kirli hava direkt solunum yolları ve akciğerler ile karşılaşmaktadır. Bu durumda boğaz, gırtlak, alt solunum yolları ve akciğerler havayı klimatize etmeye çalışmakta ancak tam anlamı ile başarılı olamamakta ve ciddi tahriş, reaksiyon ve hastalıklara yol açmaktadır.  Ciddi burun tıkanıklığı olan hastanın geceleri horlamaya meyli artmakta, vücudu tam oksijenlenmediğinden dolayı uyku düzeni, kalitesi bozulmakta, sabahları baş ağrısı, gün içi tüm mental ve fiziksel performans düşüklüklerine yol açabilmekte, ilerleyen dönemlerde kilo alma, diyabet, kalp ve damar hastalıklarına daha yatkın hale gelebilmektedir.

Ağız solunumunun olumsuz yönleri:

• Ağız kuruluğu
• Ağız kokusu
• Diş eti ve diş sağlığı sorunları
• Horlama
• Kalitesiz uyku, dinlenememe
• Huzursuzluk
• İştahsızlık
• Hapşırık nöbetleri
• Koku almada zayıflama
• Yorgun kalkma
• Sık tekrarlayan alt solunum yolları ve akciğer hastalıkları

Burun tıkanıklığına bağlı ortaya çıkan konfor kaybı ise kişiye performans kaybı olarak dönmektedir. Kişinin düzensiz uykular sonucunda gün içerisindeki verimliliği düşmektedir. Genel yorgunluk hali sonucunda ise hasta hayattan yeteri kadar zevk almamaya başlayacaktır.

Septum deviasyonuna bağlı olarak;

• Genel bir yorgunluk hali
• Aşırı kilo alma ve aşırı kilo almaya bağlı gelişen tüm hastalıklar (Diyabet, Kalp ve damar yolları hastalıkları, Hipertansiyon vb.)
• Yaşamdan zevk almama
• Dikkat eksikliği
• Gün içinde uyuklamaya eğilim
• İşte başarısızlık

ortaya çıkabilmektedir.

Tüm bunlara sinüzit, uyku apnesi ve orta kulak hastalıkları da eklenmelidir.

Deviasyonun Belirtileri Nelerdir?

Deviasyon, dışarıdan bakıldığında burunda kaba kemik eğriliği olarak gözle görülebileceği gibi, burun içinde gözle görülemeyen bir yapıda da olabilir. Hastalığın bir takım genel belirtileri mevcuttur. Hasta bunlardan bir veya bir kaçına sahipse, bir Kulak Burun Boğaz Baş ve Boyun Cerrahisi uzmanına muayene olmalıdır.

• Burun tıkanıklığı (tek veya çift taraflı)
• Ağızdan nefes alma ve ağzı açık uyuma (daimi boğaz yangısı, kronik farenjit, boğaz kuruluğu gibi şikayetlere neden olmaktadır.)
• Horlama ve uyku apnesi
• Sürekli yorgun uyanma ve gün içerisinde performans kaybı
• Tekrarlayan sinüs enfeksiyonlarının olması ve bunların artması
• Burunda, yüz orta bölgesinde ve sinüslerde ağrılar. (bazen migren ağrıları ile de karışabilmektedir)

Deviasyon Ameliyatı Karar Süreci

Burun kemik, kıkırdak ve yumuşak dokulardan oluşmaktadır. Her zaman söylediğim gibi burun içi ve dışı bir bütündür ve ayrı ayrı ele alınamaz. Septum deviasyonuna sahip bir kişinin deviasyon ameliyatı olmadan önce burnunun içinin ve dışının iyice muayene edilmesi ve burun içi eğriliğinin burun dışında da kozmetik bir deformasyona yol açıp açmadığı, estetik bir cerrahiye de ihtiyacı varsa bu iki operasyonun aynı anda yapılması çok büyük bir önem arz etmektedir.

Çoğu kez, burun dışına da sirayet etmiş burun içi eğriliğini, sadece burun içi deviasyon ameliyatı uygulayarak çözmek mümkün olmamaktadır. Burun dışında kozmetik bozukluğu da olan hastanın sadece burun içine yapılacak deviasyon ameliyatında, burun dışı estetiği cerrahisinde son derece önemli bir yer teşkil eden burun içi kıkırdak yapıları kaybolmakta veya zedelenmekte, daha sonra burun dışı estetik cerrahisi hasta geçirmek istediğinde bu kaybolan, zedelenen, olamayan kıkırdak yapılar, burun estetiği operasyonunu çok büyük sıkıntıya sokmaktadır.  Burnu yeniden yapılandırma adına aynen revizyon ameliyatlarında olduğu gibi kulaktan veya kaburgadan tekrar kıkırdak doku alınmasını gerektirmektedir.  Bu da operasyonun maliyetini, süresini ve zorluğunu arttırmaktadır. Deviasyon ameliyatı öncesi mutlaka burun içi dışı detaylı bir şekilde değerlendirildikten sonra hastanın aynı seansta burun estetiği olmak isteyip istemediği de kapsamlı bir şekilde konuşulmalıdır. Hastanın bu yöndeki düşünceleri dikkatlice not alınmalıdır.  

Deviasyon Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Öncelikle anestezi altındaki hastanın burnu üzerinde yapılan kesiden (insizyon) girilerek kıkırdağın zarı kaldırılır ve eğri kıkırdak alanları çıkarılır. Bu esnada burun desteğini sağlayan ve burnu güçlü tutan kıkırdakların korunmasına azami gayret gösterilmelidir. Burun septumu ile burun kemiği arasındaki bağlantı noktalarında hasar oluşturmamak çok önem arz etmektedir. Yukarıdaki görselde de görülebileceği gibi soldaki fotoğrafta burun hava kanalı darken, sağdaki fotoğrafta bu kanalın açıldığı görülmektedir.

Deviasyon Ameliyatı Sonrası

Ameliyat tamamlandıktan sonra burun içerisine yerleştirilen silikon plaklar, burun içi ödem, biriken kan ve pıhtı yüzünden nefes alma zorluğu çekilebilir. Hastalar ameliyattan sonraki ilk günlerde sulu yumuşak gıdaları yiyecekleri tüketmelidir. Bu dönemde ılık su içmek ve dudakların nemlendirilmesi yararlı olur.

Hastalar iyileşme sürecinde sadece önerdiğim ilaçları kullanmalıdır. Ameliyat öncesinde olduğu gibi kanı sulandıracak ilaçlar kullanılmamalıdır.

Hastalar dinlenme ve yatma sırasında başlarını  yüksekte tutmak için en az 2 yastıkla desteklemelidir. Bir kaç gün burun ucundan hafif kanla karışık sızıntı olması gayet normal olmakla birlikte, aşırı kanama olması durumunda muhakkak doktorla irtibata geçilmelidir.

Bu dönem burnun darbelerden korunması oldukça önemlidir. Burunla oynamamak, buruna ağırlık veren gözlük kullanımından kaçınmak gerekir. Diş fırçası da yumuşak kıllı olanlardan tercih edilmelidir. Burun içinde sonradan oluşabilecek olan kabuklanma ve kurumalara karşı burun içi bir kaç ay daha nemlendirilmelidir.

İki hafta kadar kan basıncının yükselmesine neden olacak hareketten kaçınılmalıdır. Bu süreçte güneşe de çıkılmamalıdır. Burun direkt güneş ışığından korunmalı, gerekirse koruyucu kremler kullanılmalıdır.

Burunda ve üst dudakta hafif bir uyuşukluk olması normaldir.  Bu uyuşukluk geçici olacaktır. Bu dönemde burunu güçlü bir şekilde silmek, hapşırmak ve sümkürmekten olabildiğince kaçınmak faydalı olacaktır.